เลือกอ่าน
ริดสีดวงระยะที่ 4 รักษาเองได้ไหม ?? #
ริดสีดวงระยะที่ 4 รักษาเองได้ไหม ??
ริดสีดวงทวาร (Hemorrhoids) เป็นภาวะที่เกิดจากการขยายตัวของหลอดเลือดบริเวณทวารหนัก หรือบริเวณรอบๆ ทวารหนัก ซึ่งอาจจะเป็นภายในหรือภายนอก เมื่อเกิดการขยายตัวของหลอดเลือดบริเวณนี้อาจทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น เจ็บปวด คัน หรือมีเลือดออกขณะขับถ่าย ริดสีดวงภายใน มีทั้งหมด 4 ระยะ และระยะที่รุนแรงที่สุด คือ ริดสีดวงระยะที่ 4 เป็นระยะที่เส้นเลือดดำหรือเนื้อเยื่อที่อยู่สูงกว่าหูรูด พองหรือบวม และมีขนาดใหญ่จนไม่สามารถหดกลับได้แม้จะใช้นิ้วดันก็ตาม ท้ายที่สุดติ่งริดสีดวงออกมาภายนอกแบบถาวร ริดสีดวงชนิดนี้เกิดได้กับคนทุกเพศทุกวัย และเกิดได้กับคนที่ ถ่ายยาก ถ่ายบ่อย ไปจนถึงคนที่ถ่ายปกติ
อาการของริดสีดวงระยะที่ 4 #
เมื่อริดสีดวงทวารพัฒนาเข้าสู่ระยะที่ 4 จะมีอาการที่รุนแรงและชัดเจนมากขึ้น อาการที่พบ ได้แก่
- ติ่งริดสีดวงอยู่ภายนอก : เนื่องจากเป็นมานานจึง พบติ่งริดสีดวงหรือก้อนเนื้อ ที่ออกมาจากภายในทวารมาอยู่
- เลือดออก : เลือดอาจจะออกมาพร้อมกับการขับถ่าย หรืออาจจะมีเลือดออกบ่อยๆ แม้ว่าจะไม่มีการขับถ่าย
- บวม และเจ็บปวด : อาการบวมจะชัดเจนและมักจะเจ็บปวดมากขึ้นเมื่อขับถ่ายหรือทำกิจกรรมที่มีแรงกดทับ
- คัน และระคายเคือง : ผิวหนังบริเวณทวารหนักหรือติ่งริดสีดวงอาจจะคันหรือระคายเคือง
- อาการตึงหรือยากที่จะขับถ่าย : ติ่งริดสีดวงที่ขยายตัวอยู่ภายนอกทำให้การขับถ่ายยากขึ้น และการรักษาความสะอาดหลังขับถ่ายก็ยากด้วยเช่นกัน
สาเหตุของริดสีดวงทวารหนัก #
ริดสีดวงระยะที่ 4 มีสาเหตุการเกิดเช่นเดียวกับระยะอื่นๆ แต่เนื่องจากไม่ได้ดูแล/รักษาถูกวิธีจึงกลายมาเป็นระยะที่ 4 ปัจจัยที่ทำให้เกิด เช่น
- การเบ่งแรง : การเบ่งถ่ายอุจจาระแรง หรือเป็นเวลานานทำให้เกิดการดันภายในทวารหนัก ส่งผลต่อการบวม อักเสบของหลอดเลือดได้
- แรงดันลมในช่องท้องเยอะ : เป็น 1 ในสาเหตุที่แพทย์แผนจีนให้ความสำคัญ เพราะแรงดันลมในช่องท้องที่มาก นอกจากจะทำให้ท้องอืด เฟ้อ อึดอัดแล้ว ยังทำให้ระบบทางเดินอาหารเกิดแรงดันไปตามลำไส้ และเกิดริดสีดวงได้อีกด้วย
- การทานไฟเบอร์ที่ไม่เพียงพอ : หากลำไส้ขาดไฟเบอร์จะทำให้การขับถ่ายยาก ท้องผูก อุจจาระแข็งและเกิดริดสีดวงทวารได้
- อายุ : เมื่ออายุมากขึ้น ความยืดหยุ่นและความแข็งแรงของหลอดเลือดในทวารหนักลดลง ส่งผลโดยตรงต่อโรคริดสีดวงทวารหนัก
- การตั้งครรภ์ : การตั้งครรภ์สามารถเพิ่มความดันในท้อง และการขยายตัวของหลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดในทวารหนักบวม อักเสบ
- การมีน้ำหนักตัวมาก : น้ำหนักเกิน เกี่ยวข้องกับไขมัน และโรคอื่นๆ ซึ่งส่งผลต่อความแข็งแรงของร่างกายและหลอดเลือด ทำให้เสี่ยงต่อโรคนี้ได้
- การนั่งนานเกินไป : การนั่งอยู่ในท่าทางเดิมๆ หรือการนั่งยาวนานโดยไม่ขยับร่างกายจะทำให้เลือดในบริเวณทวารหนักไหลเวียนไม่ดี ส่งผลให้เกิดการอักเสบ บวมของหลอดเลือด
- การขับถ่ายบ่อยเกินไป : คนที่ถ่ายบ่อยกว่าปกติก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เป็นริดสีดวงได้ หรือที่เราเรียกว่า ธาตุอ่อน, ธาตุเบา
- การทานของแสลง หรือแอลกอฮอล์ : หลายท่านแม้จะดูแลทำความสะอาดริดสีดวงหรือว่ากินยามากขนาดไหน แต่ยังคงทานของแสลงอยู่ ก็จะเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้หายช้าหรืออาจจะเป็นอยู่อย่างนั้น เพราะอาหารมีผลต่อระบบขับถ่าย และมีผลต่อริดสีดวงโดยตรงดังนั้นการดูแลรวมถึงรักษาตัวเองที่ดีคือ การควบคุมอาหารและลด/เลี่ยงของแสลง
- การทานอาหารฤทธิ์ร้อนมากไป : แพทย์แผนปัจจุบันจะมองแค่ส่วนของปลายเหตุของโรค แต่แพทย์แผนจีนจะมองถึงต้นเหตุครอบคลุมในหลายด้าน แม้จะดูว่าเคร่งครัดจนน่าหงุดหงิด แต่เชื่อไหมว่ามีส่วนสำคัญต่อการเกิดโรค ตัวอย่างเช่น อาหารฤทธิ์ร้อน อย่างคนที่ทานของทอด ของมันบ่อยๆ ทานน้ำน้อยก็จะมีโอกาสเป็นริดสีดวงมากกว่าคนปกติ หรือการเลือกผลไม้ที่ดูว่ามีประโยชน์และไม่เป็นอันตรายต่อโรคริดสีดวง แต่ก็ไม่ใช่เสมอไปเพราะผลไม้ฤทธิ์ร้อน ก็ทำให้ริดสีดวงแย่ลงด้วย เช่น ทุเรียน ลำไย มะตูม มะม่วงสุก เป็นต้น
- เพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก : หลอดเลือดบริเวณทวารหนักที่ถูกเสียดสีจะทำให้เกิดการระคายเคือง อักเสบ และบวมได้ ซึ่งเป็นต้นเหตุของริดสีดวง หากมีต้องการควรใช้สารหล่อลื่นเพื่อช่วยลดการเสียดสี
การป้องกัน และการดูแลตนเอง #
แม้ว่าริดสีดวงทวารระยะ 4 จะเป็นระยะที่รุนแรงที่สุด แต่การป้องกันและการดูแลตนเองยังคงมีความสำคัญในการลดความเสี่ยงที่จะเกิดริดสีดวงทวารในอนาคต การดูแลตนเองที่แนะนำมีดังนี้
- การทานอาหารที่มีไฟเบอร์สูง : การทานอาหารที่มีไฟเบอร์สูง เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืช จะช่วยให้การขับถ่ายสะดวกและลดความเสี่ยงจากการท้องผูก
- การดื่มน้ำมากๆ : การดื่มน้ำให้เพียงพอช่วยให้การขับถ่ายไม่ยาก
- การออกกำลังกาย : การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอช่วยลดการเกิดริดสีดวงทวารจากการนั่งหรือนอนเป็นเวลานาน
- การหลีกเลี่ยงการเบ่งแรง : ควรหลีกเลี่ยงการเบ่งแรง ๆ ขณะขับถ่าย เพราะแรงดันจะทำให้เกิดริดสีดวง หรืออาการแย่ลง และควรเลี่ยงการใช้เวลานานๆ ในห้องน้ำ เช่นกัน
- การเลี่ยงของแสลง : เป็นสิ่งสำคัญที่จะลดตัวกระตุ้นการอักเสบ และผลต่อการขับถ่ายอุจจาระ
- ลดอาหารฤทธิ์ร้อน ทานอาหารฤทธิ์เย็น : ดังที่กล่าวไปข้างต้นว่า แพทย์แผนจีนมีวิธีการรักษาและดูแลที่ไม่เหมือนแพทย์แผนปัจจุบัน ของฤทธิ์ร้อนจะยิ่งกระตุ้นการอักเสบ และทำให้ริดสีดวงบวมมากขึ้น ระคายเคืองมากขึ้น อาการแย่ลง ดังนั้นนอกจากเลี่ยงของฤทธิ์ร้อนแล้วควรเพิ่มอาหารฤทธิ์เย็นด้วย เช่น มังคุด แตงโม ชมพู่ มะละกอสุก ก็จะช่วยต้านฤทธิ์ร้อนสร้างสมดุลให้กับร่างกายนั่นเอง
- ลดพฤติกรรมเสี่ยงอื่นๆ : เพื่อลดแรงดันและผลจากการกระแทกบริเวณทวารหนัก เช่น การมีเพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก การยกของหนัก การใช้พาหนะที่มีการกระแทกบริเวณก้น
การรักษาริดสีดวงทวารระยะ 4 #
เมื่อริดสีดวงทวารเข้าสู่ระยะที่ 4 การรักษาอาจจะต้องใช้วิธีที่รุนแรงขึ้นและแตกต่างจากการรักษาริดสีดวงในระยะเริ่มต้น การรักษาอาจประกอบด้วย
- การรักษาด้วยยา: การใช้ยารักษาริดสีดวง :
- ยากินจะช่วยรักษา/บรรเทาลดอาการริดสีดวงได้ ซึ่งนอกจากจะลดการอักเสบ บวม ได้แล้ว ตามทฤษฎีการแพทย์แผนจีน ยาที่ดีควรที่จะช่วยเรื่องอาการต่างๆ ด้วยเช่น การขับถ่าย ลดการระคายเคืองกระเพาะอาหาร ช่วยบำรุงหลอดเลือด ช่วยขับของเสีย ช่วยให้อุจจาระนิ่มและง่าย หรือเรียกโดยรวมว่า “การรักษาแบบองค์รวม” ซึ่งจะพบสรรพคุณนี้ได้ในยาตำรับจีน ยาริดสีดวงทวารหนักตราปลามังกร ที่อยู่คู่คนไทยมาแล้วกว่า 40 ปี
- ยาทา เป็นตัวช่วยในการรักษาที่ดี ตัวยาบางชนิดเห็นผลไว แต่อาจจะเจอสิ่งที่ตามมาคือ โรคริดสีดวงกลับมาเป็นอีกและอาจเป็นมากขึ้น เพราะยาที่ใช้ส่วนใหญ่มีส่วนผสมของสเตียรอยด์ ทำให้หลอดเลือดเปราะบางและอ่อนแอลง ดังนั้นควรอยู่ในการแนะนำของแพทย์ด้วย
- การผ่าตัด : ในกรณีที่ริดสีดวงทวารไม่สามารถรักษาด้วยวิธีอื่นๆ ได้ แพทย์อาจแนะนำการผ่าตัดเพื่อกำจัดริดสีดวงทวาร ซึ่งมีหลายวิธี เช่น การผ่าตัดโดยการตัดริดสีดวงออกหรือการใช้เลเซอร์
- การใช้วิธีคลื่นเสียงหรือการใช้วิธีอื่นๆ : การรักษาด้วยวิธีการใหม่ๆ เช่น การใช้คลื่นเสียงในการรักษาหรือการใช้การบำบัดด้วยการยาฉีดเพื่อให้หลอดเลือดหดตัวและลดการบวม
ริดสีดวงทวารระยะ 4 เป็นระยะที่มีอาการรุนแรงและต้องการการรักษาโดยด่วน การป้องกันและการรักษาที่ทันท่วงที มีความสำคัญในการลดอาการและความเสี่ยงจากการเกิดภาวะแทรกซ้อนในอนาคต หากคุณพบอาการของริดสีดวงทวารระยะที่ 4 ควรรีบดูแลตัวเอง ทานยาและควรปรึกษาแพทย์เพื่อการรักษาเพิ่มเติม
