โรคริดสีดวงทวารหนัก (Hemorrhoids) หรือที่เราเรียกกันสั้น ๆ ว่า ริดสีดวง เกิดจาก การบวมโป่งของหลอดเลือดดำบริเวณทวารหนัก ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการเจ็บปวด (หากเกิดในตำแหน่งที่มีเส้นประสาท) คัน หรือมีเลือดออกขณะขับถ่าย หลายคนมักคิดว่าโรคริดสีดวงทวารเป็นเพียงปัญหาสุขภาพที่ไม่ร้ายแรง แต่หากไม่ได้รับการรักษาหรือดูแลอย่างเหมาะสม อาจทำให้ปัญหานี้รุนแรงขึ้นได้
10 สาเหตุของโรคริดสีดวงทวาร
1. การเบ่งถ่ายอุจจาระแรงมากเกินไป
เมื่อเบ่งถ่ายอุจจาระแรงมากเกินไป จากการที่เป็นคนถ่ายยาก หรือตามนิสัย ทำให้หลอดเลือดดำที่ทวารหนักได้รับแรงดันมาก จึงเป็นสาเหตุให้เกิดการบวมของหลอดเลือด และมีอาการของริดสีดวงได้
2.การท้องผูกเรื้อรังหรือท้องเสีย
3.การตั้งครรภ์
ในระหว่างการตั้งครรภ์ มดลูกที่ขยายตัวจะไปกดทับเส้นเลือดและเกิดแรงดันในท้องและทวารหนัก ส่งผลให้เลือดไหลเวียนในบริเวณนั้นไม่สะดวก หรือเกิดแรงดัน ทำให้หลอดเลือดดำโป่งพองและมีอาการของริดสีดวงได้
4.การนั่งหรือยืนนานเกินไป
ผู้ที่มีการนั่งทำงานในท่าเดิมเป็นเวลานาน หรือยืนนานๆ จะมีการกดทับหลอดเลือดที่ทวารหนัก ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรคริดสีดวงทวารได้เช่นกัน
5.อายุ
เมื่ออายุมากขึ้น ความยืดหยุ่นของหลอดเลือดและเนื้อเยื่อรอบๆ ทวารหนักจะลดลง ทำให้เกิดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคริดสีดวงทวารเพิ่มขึ้น
6.พฤติกรรมการทานอาหาร
การทานอาหารที่มีเส้นใยต่ำ เช่น อาหารแปรรูป หรือการดื่มน้ำน้อยเกินไป ทำให้การขับถ่ายลำบากขึ้น ส่งผลให้เกิดท้องผูกและการเบ่งถ่ายรุนแรงมากขึ้น หรือการทานอาหารที่เป็นของแสลง เช่น ของดิบ ของดอง ของทาน และอื่นๆ ก็จะส่งผลต่อการขับถ่าย ของเสียสะสมเยอะขึ้น และทำให้หลอดเลือดดำที่ทวารหนักอ่อนแอลง จนมีอาการของริดสีดวงได้
7. พฤติกรรมการเข้าห้องน้ำ
หลายคนอาจจะมองว่าเป็นเรื่องไม่สำคัญกับการใช้เวลาในการถ่ายหนัก บางคนใช้เร็วเกินไปจนต้องรีบเบ่งอุจจาระแรงๆ หรือบางคนใช้เวลานานเกินไป เพราะเล่นมือถือ อ่านหนังสือ เป็นต้น ที่กล่าวมาเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เป็นริดสีดวงได้ และยิ่งเป็นการถ่ายหนักโดยใช้เวลาเยอะ ทำให้เลือดในร่างกายไหลเวียนไปที่ทวารหนักได้มากขึ้น นั่นทำให้หลอดเลือดบริเวณนี้เกิดการโป่งพอง บวม และเกิดการอักเสบได้ ดังนั้นควรใช้เวลาให้เหมาะสมเพื่อลดความเสี่ยงการเกิดริดสีดวง
8. การออกกำลังกาย
การออกกำลังกายเป็นสิ่งที่ดี แต่ความหนักเบา หรือวิธีการออกกำลังกายก็มีผลต่อริดสีดวงเช่นกัน เช่น การยกน้ำหนักที่เยอะในท่ายืน การวิ่งที่ใช้ระยะทางเยอะหรือมากเกินไป หรือการกระโดดของกีฬาบางประเภท ซึ่งทำให้เกิดแรงดันในช่องท้องและการกระแทก เกิดการอักเสบบวมของหลอดเลือดดำที่ทวารหนักเป็นริดสีดวงได้ ดังนั้นหากต้องการออกกำลังกายในช่วงที่เป็นริดสีดวงก็ควรออกแต่พอดี
9. เพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก
การมีเพศสัมพันธ์ ทำให้ ริดสีดวง เกิดจาก การเสียดสีที่บริเวณหลอดเลือดและเนื้อเยื่อบริเวณทวารหนัก นั่นทำให้เกิดการอักเสบ บวม และเป็นริดสีดวงได้นั่นเอง หากต้องการมีเพศสัมพันธ์ด้วยวิธีนี้แนะนำเพิ่มการหล่อลื่น ชุ่มชื้น ให้กับรูทวารก็จะลดการเสียดสีได้ระดับหนึ่ง
10. พันธุกรรม
เนื่องจาก ริดสีดวง สาเหตุ มาจากหลอดเลือดที่เป็นส่วนหนึ่งของร่างกาย ดังนั้นความแข็งแรงของหลอดเลือดจึงเป็นสิ่งสำคัญลำดับต้นๆ ลักษณะทางพันธุกรรมจึงมีผลต่อความแข็งแรงของหลอดเลือด ฉะนั้นบางคนดูแลสุขภาพเป็นอย่างดีแต่มีความแข็งแรงหรือยืดหยุ่นของหลอดเลือดที่ไม่ดี ก็สามารถเป็นริดสีดวงได้เช่นกัน
5 คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับริดสีดวง
1.ริดสีดวงสามารถหายเองได้หรือไม่?
หลายคนสงสัยว่าหากปล่อยไว้โดยไม่รักษา ริดสีดวงจะหายไปเองหรือไม่ คำตอบขึ้นอยู่กับระยะของโรค ถ้าเป็นระยะแรก ๆ อาจดีขึ้นได้ด้วยการปรับพฤติกรรม แต่หากเป็นมากอาจต้องได้รับการรักษาเพิ่มเติม
2.ริดสีดวงมีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำหรือไม่?
แม้ว่าจะรักษาหายแล้ว แต่หากยังคงมีพฤติกรรมเสี่ยง เช่น ท้องผูกบ่อย นั่งนาน หรือเบ่งถ่ายแรง ก็อาจกลับมาเป็นซ้ำได้
3.ริดสีดวงแบบไหนควรไปพบแพทย์ทันที?
หากมีเลือดออกมาก เจ็บปวดรุนแรง หรือริดสีดวงมีขนาดใหญ่และยื่นออกมาจนดันกลับเข้าไปไม่ได้ ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อประเมินแนวทางการรักษา
4.ริดสีดวงส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันอย่างไร?
นอกจากอาการเจ็บและคันแล้ว บางคนอาจมีปัญหาเรื่องการนั่งทำงานนาน ๆ ไม่ได้ หรือรู้สึกไม่สบายตัวเมื่อต้องเดินหรือออกกำลังกาย
5.ควรดูแลตัวเองอย่างไรเมื่อต้องนั่งทำงานเป็นเวลานาน?
สำหรับคนที่ต้องนั่งทำงานนาน ๆ ควรลุกขึ้นขยับตัวเป็นระยะ เปลี่ยนอิริยาบถ และเลือกใช้เบาะรองนั่งที่ช่วยลดแรงกดบริเวณทวารหนัก เพื่อลดความเสี่ยงของริดสีดวง
ริดสีดวงอักเสบ กินยาอะไร
ริดสีดวง รักษาได้ด้วยตัวเอง
- ช่วยขับลม ลดแรงดันในช่องท้อง สาเหตุหนึ่งของริดสีดวง
- ลดการระคายเคือง แสบท้องจากอาหารรสจัด
- ช่วยบำรุงหลอดเลือดให้แข็งแรง ป้องกันการเกิดซ้ำ
- ช่วยขับของเสียและลดไขมัน ที่ทำให้หลอดเลือดอ่อนแอ
- ช่วยเพิ่มน้ำ ในอุจจาระ ให้การขับถ่ายง่ายขึ้น ลดการเสียดสีริดสีดวง
- ลดการอักเสบ บวม ของริดสีดวง
